Çev: Murat Papşu
Kaynak: Nart Dergisi Kasım-Aralık 2002

Abaza edebiyatının kurucularından biridir. Ne yazık ki hakkında biyografik bilgiler azdır. 1892 yılında, bugünkü Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan Apsua köyünde doğdu. Dini eğitim aldı, Arapça biliyordu; Kuran’ı serbestçe okuyup çeviriyor-du. Çerkes Oblastı’nda önemli mevkilere gel-di, çok iyi bir hatipti.

Abaza alfabesinin hazırlanmasından sonra hemen eğitim faaliyetlerine katıldı. 1934’te, Afanasyev’in Rusça ders kitabını esas alarak 3. ve 4. sınıflar için 2 Abazaca gramer kitabı hazırladı ve bastırdı. Aynı yıl D. Bogoyav-lenski’nin ve L. Timofeyev’in edebiyat ders kitabını esas alarak okuma kitabı hazırladı. Kitap esas olarak Rus yazarların çeviri eserlerinden oluşuyordu. Nuh Voze bunların bir bölümünü Abaza öğrencilerin dünyasına yakınlaştırmaya çalışarak uyarladı. Yine bu kitaba şiir, öykü ve büyük bir eserden alıntı olarak özgün eserler koydu. ‘Parıldayan’ ve ‘Kolhozda Sosyalist Yarış’ adlı ders kitap-larından iki uyarlama öykü (A.Çehov ’un ‘Bu-kalemun’ öyküsü ve M.Şolohov’un ‘Uyandırılmış Toprak’ından alıntı) ayrı eserler olarak 1934 yılında yayımlanan Çerkesya yazarları seçkisinde yer aldı.

Bu kadar kısa zamanda bu kadar çok şey yapabilmesi hayret vericidir. İçinde yaratıcı yetenek, söze karşı tutku, dil ve sanat duygusu vardı. Kader daha uzun bir yaşam bağışlasaydı Nuh Voze’nin Abaza ulusal ede-biyatının kuruluşuna ve çocukların eğitimine ne kadar büyük katkıda bulunacağını tahmin etmek zor değildir. Ne yazık ki, Nuh Voze’nin aydınlatma ve sanat çalışmaları zorla sona erdirildi. Asılsız bir suçlamayla 11 Kasım 1935’te Çerkes Özerk Oblastı bölge mahke-mesi onu, tüm mal varlığını haczederek 10 yıl hapse mahkum etti. Tutuklanması sırasında evinin avlusunda, çocuklar için bastırdığı ders kitaplarıyla birlikte bütün el yazması çalış-maları da yakıldı.

1942 yılında Mordova’da 11. Potma kampında öldü. 29 Ekim 1980’de Rusya SFSC Yüksek Mahkemesi’nin kararıyla suçsuz bulu-narak itibarı iade edildi.

Nuh Voze’nin Eserleri
Mussa’nın Yolu (Öykü) // Okuma Kitabı, Sulimov, 1934, s. 78-80, Abazaca.
Aldattılar (Alıntı ) // Okuma Kitabı, Suli-mov, 1934, s. 51-58, Abazaca.
Göz Kamaştıran (Öykü) // Okuma Kitabı, Sulimov, 1934, s. 16-19; Denemeye Gidi-yoruz, Sulimov, 1934, s. 129-134, Abazaca.
Kolhozda Sosyalist Yarış (Öykü) // Okuma Kitabı, Sulimov, 1934, s. 74-78; Denemeye Gidiyoruz, Sulimov, 1934, s. 135-139, Aba-zaca.

Nuh Voze’nin Yaşamı ve Eserleri Hakkında Literatür
Çekalov P.; “Nuh Voze’nin Yayımlanan Eserlerine Önsöz” // Kom. al., 22 Aralık 1990, Abazaca.
Çekalov P.; “Stranitsı istorii abazinskoy li-teraturı” (Abaza Edebiyatı Tarihinden Say-falar), Çerkessk, 1995, s. 8-9, 21-25, Rusça.
P.K.Çekalov; “Abazinskiye pisateli – bio-bibliografiçeskiy spravoçnik”
(Abaza Yazarları – Biyografi-Bibliyografi Kılavuzu), Moskova, 1996.