KİM KİMDİR?
Çuşha İzzet Aydemir
1925 yılında Kilis’te doğan İzzet Aydemir, Çusha ailesinin mensubudur. Ailesi, Anapa’dan Balkanlara sürülen ve 14 yıl Üsküp’de yaşadıktan sonra ikinci kez yerlerinden edilerek Ürdün’e gönderilen Çerkes göçmeniydi. Ürdün’den önce Şam’ a oradan da Kilis’e gelip yerleşmişlerdi. Babası Komiser olduğundan çok değişik yerlerde görev yapmıştır. O nedenle İlkokulu Afyon’da, ortaokulu Burdur’da, Liseyi de İstanbul Kabataş erkek lisesinde bitirmiş ve Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi sanat tarihi bölümüne girmiş ancak son sınıftayken okulunu bırakmak zorunda kalmıştır. Evli ve iki çocuk babasıdır.
İller Bankası Genel Müdürlüğünde çalışan Sayın Aydemir, 1977 yılında emekliye ayrıldı. 1961 yılında kurulmuş olan, Ankara Kuzey Kafkasya Kültür Derneğinin kurucuları arasında öncü olarak yer almış ve derneğin ilgi görmesinde, kurumsallaşmasında önemli roller üstlenmiştir. Bir dönem dernek başkanlığı da yapmıştır.
1964-1975 yılları arasında 11 yıl aralıksız olarak Kafkasya Kültürel Dergi’sini mali sıkıntılar içerisinde çıkartmıştır. Derginin sahibi ve başyazarı olarak, büyük emekler harcamış hem maddi hem manevi olarak büyük özverilerde bulunmuştur. Türkiye’de çok kritik gelişmelerin yaşandığı bir zamanda çıkartılan bu dergi, o dönemde, Türkiye içinde ve dışındaki tüm Kafkas kökenli insanların haberleşme aracı olma özelliğini de taşımaktadır.
İlk defa Kuzey Kafkasya ile ilişki kuran insanlar arsında yer alan Sayın Aydemir, 1969 yılında Kabardey-Balkar cumhuriyetini ziyarete gitmiştir. Nalçık’da günün aydınları,yazarları ve tarihçileri ile tanışmış, rahmetli Thabısım Semih ile bir araya gelmiştir. 1972 yılında da Suriye ve Ürdün’e giderek, zamanla bu kurduğu kişisel ilişkilerin yaygınlaşmasını sağlamıştır.
Bu seyahatleri sırasında edindiği izlenimlerini ve anılarını çıkardığı Kuzey Kafkasya Dergisinde yayınlayarak, Türkiye dışındaki Kuzey Kafkasyalılara karşı bir ilgi uyandırmıştır. Onun öncülüğünde kurulan ilişkiler sonrası “Kazanuko Jabağ”, “Kafkas Hikayeleri Antolojisi” gibi iki değerli eser ortaya çıkarılmıştır.
Kazanuko Jabağ, Kabardey yazar Şortan Askerbi’nin araştırmalarını içeren bir eserdir. Afeşij Emin tarafından çevrilmiş ve İzzet Aydemir tarafından yayına hazırlanmıştır.
Sadece kitap ve dergi yayınlamakla kalmayan İzzet Aydemir araştırmaları sonrası edindiği bilgileri yurt içinde ve dışında konuşmacı olarak katıldığı bir çok konferansta insanlara aktarmış ve değişik dergilerde makaleler neşretmiştir.
Sovyetler Birliğinin yıkılması sonucunda Kuzey Kafkasya’da meydana gelen olumlu gelişmeleri yakından takip etmiş ve 1991 yılında Kabardey-Balkar ve Adigey Cumhuriyetlerini eşiyle birlikte gezmiş, bir yıl sonra da bir ev satın alarak Nalçik kentine yerleşmiştir. Anavatanda yaşayan soydaşlarımız ile diasporada yaşayanlar arasındaki ilişkilerin daha sıcak devam etmesi için yaz aylarında Türkiye’ye gelerek, çevresini bilgilendirmiş ve ömrünün son anına kadar Çerkeslik uğruna nefes tüketmeye devam etmiştir.
49 yıllık eşi Sümer Hanımın tanımlamasıyla İzzet Aydemir; çok mücadeleci ve cesaretli bir insandı. Çerkeslik hususunda kimse yıldıramadı. Arkadaşlarını çok severdi, kimseyle küsmedi, kimseyle kötü olmadı. Hiç kimseden borç harç istemez; kendi yağıyla kavrulurdu. Ankara Kafkas Derneğinin kuruluşuna öncülük etmiş olması nedeniyle onu solcu, kominist, Ruscu gibi sıfatlarla suçlayanlar zaman zaman oldu. Oysa O’nun derdi ne solculuk ne de Rusculuk’tu. Tek arzusu Kafkasya ile diaspora arasında ilişki tesis etmek ve binlerce yıldan beri ırkının sahibi olduğu eşsiz Çerkes kültürünün ve antik çağlardan kalma uygarlık dünyasında önemli yere sahip olan Çerkes dillerinin kaybolmamasına çalışmaktı.
Eserleri :
-Kafkasya Kültürel Dergi :1964-1968 yılları Ankara
-Kafkasya Kültürel Dergi Özel Sayı 39-42 ,1973 Ankara
-GÖÇ. Çerkes Sürgünü-Ankara 1988
-Muhaceretteki Çerkes Aydınları Ankara 1991
-Çok sayıda makale
İzzet Aydemir'in Bazı Makaleleri
Milliyetçilik Anlayışı ve Bölücülük Üzerine Uyarmalar
