MİTOLOJİ
Sosrıkua'nın Doğuşu
Günlerden bir gün Seteney Çamaşır yıkamak için eşyalarını toplayıp ırmak kıyısına iner. Bu sırada karşı kıyıda sürüsünü suya indiren Nart'ların sığır çıbanı görünür. Çoban Seteney Guaşe"yi tanır. Anında bir değişime uğrar, sevgi duyguları damar damar ayağa kalkar, benliğini aşk ve sevgiden oluşan bir ateş sarar, söylenir kendi kendine:
"—Ey yeryüzünün eşsiz yaratığı güzeller güzeli, ne olur, kaldır başını da bir kez olsun yüzüme bak..."
Seteney'in güzelliğine daha fazla dayanamayan Çoban aşk okunu fırlatıverir. Ok Seteney'in üzerinden çamaşır yıkadığı taş'a gelip yapışıverir. Olay Senetey'i çok üzer, hemen eşyalarını toplayıp yola koyulur. Çoban Seteney'in arkasından bağırır.
"--Ey ey Seteney çoluğun çocuğun yok, yeryüzünde yapa yalnızsın, taşı bırakma, al götür onu, ileride belki bir çocuk doğar bu taştan, olur ya bakarsın Nartlara yararlı bir insan olur..."
Seteney dönüp taşı alır, evine götürür, olaydan da kimseye söz etmez. Taşı yatağa yatırıp sıkıca keçelerle sarar. Ona her gün özenle bakar. Taş giderek şişmekte, büyümektedir. Seteney'i bir kuşku, bir üzüntü alır. Onu izlemek için başından ayrılmaz olur. Kendir ipler hazırlayıp onlarla bağlar, ama taş o kadar hızlı büyümekte ki ipleri koparır. Seteney anlar ki taş giderek büyümekte...
Dokuz ay dokuz gün geçer aradan. Dokuzuncu günü dokunulmayacak kadar ısınır. Yanmaya başlar. Seteney olayı sırdaşı demirci Tlepş'e anlatmayı düşünür. "Bunun günü gelip çattı, ne yapmalı." diye kıvranır. Artık taştan gelen sesler ve gürültüler iyice duyulmaktadır. "Ne yaparım şimdi... ya kendiliğinden çatlayıp doğarsa? "Tlepş'e de inandıramazsam artık Nartlardan kimse bana inanmaz. Hatırımı yıkmaz Tlepş, ona gitmekten başka çıkar yol yok, götürüp taşı ona kırdırayım” diyerek Tlepş'in dökümhanesine gider.
"Gel gel, buyur şöyle, hoş geldin Seteney.." diyerek Tlepş onu içtenlikle karşılar.
"--Geldim Tlepş ama gelişim çok üzüntülüdür, başım dertte... Senden bir dileğim var. Eğer beni Nart'ların diline düşürmezsen bana bir iyilikte bulunursan yaşamım boyu sana minnettar kalırım. Kurtar beni bu dertten..." der ve olayı tüm detayı ile Tlepş'e anlatır.”
“—Ey Senetey, benim yaşamım Nart toplumuna hizmet içindir. Emret. Sana hiçbir şeyi esirgemem, yapabileceğim yardım'ı söyle...” ve konuşmasını sürdürür:
“-Çabuk git, taşı alıp buraya getir..”
Tlepş'in sözlerini sevinçle karşılayan Seteney bir koşu gidip ateş gibi yanan taşı keçelerle tutarak getirir. Tlepş büyük çekici ile bir gün süre ile taşa vurur. Günün bitiminde taşı çatlatabilir. Yarılan taşın içinden Sosrıkua fırlar. Seteney sevinçle çocuğu kapar, elleri yandığı için çocuğu eteklerine sarıp sarmalar, ama eteği de yanıp düşer, çocukta yere düşer.
Bunun üzerine Tlepş maşası ile Sosrıkua'yı dizlerinden yakalayıp suya daldırır. Sulardan yükselen buhar dökümhaneyi dol¬durur. Tlepş, Sosrıkua'yı yedi kez suya daldırıp çıkarır. Vücudun her yeri çelikleşirken, maşanın altında kalan dizkapakları et ve kemik olarak kalır. Seteney Sosrıkua'yı alıp sevinçle evine götürür.
Anlatan: Şarmet Tsa. 70 yaşında iken bu öyküyü anlatmıştır. Gumlokıt köyünde doğmuştur. 8.9.1967 tarihinde aynı köyde, Meremkuıl Vladimir ta-rafından derlenmiştir. M.V’in Nartı Abazinski Epos adlı derleme yapıtından türkçeleştirilmiştir.
KAYNAK KÜNYESİ: Mitoloji ve Nartlar, Ankara 1990, Kafdağı Yayınları, s.111-112
-
Pharmat
17 Haziran 2015, Çarşamba -
Soskan Solsa, Yedi Kardeş Ve Altmış Närt Erstxó
01 Mayıs 2015, Cuma -
Sosrıkua'nın Doğuşu
23 Şubat 2015, Pazartesi -
Sosrıkua'nın Nartlara Ateşi Getirmesi
24 Ağustos 2012, Cuma -
Güzel Seteney'in Ökyüsü
24 Ağustos 2012, Cuma -
Asetinler'de Nart Efsaneleri
31 Temmuz 2012, Salı -
Sozrıko Ölüler Ülkesinde
31 Temmuz 2012, Salı